تحقيق مسجد امام اصفهان (شاه) 18 ص

 براي توضيحات بيشتر و دانلود كليك كنيد

تحقيق مسجد امام اصفهان (شاه) 18 ص

  اين مسجد كه در ضلع جنوبى ميدان امام قرار دارد در سال 1020 هجرى به فرمان شاه‏ عباس اول در بيست و چهارمين سال سلطنت وى شروع شده و تزئينات و الحاقات آن در دوره جانشينان او به اتمام رسيده است. معمار مهندس آن استاد على‏اكبر اصفهانى و ناظر ساختمان محب‏على بيك الله بوده‏ اند. اين مسجد شاهكارهاى جاويدان از معمارى، كاشى‏كارى و نجّارى در قرن يازدهم هجرى است.از نكات‌ جالب‌ توجه‌ اين‌ مسجد، انعكاس‌صوت‌ در مركز گنبد بزرگ‌ جنوبي‌ آن‌ است‌. ارتفاع‌ گنبد مسجد 52 متر و ارتفاع‌ مناره‌هاي‌ داخل‌ آن ‌48 متر وارتفاع‌ مناره‌هاي‌ سردر آن‌ در ميدان‌ نقش‌ جهان  42 متر است‌. قطعات‌ بزرگ‌ سنگ‌هاي‌ مرمر يكپارچه‌ وسنگاب‌هاي‌ نفيس‌، از ديدنيهاي‌ جالب‌ اين‌ مسجد است‌.  كتيبه سر در مسجد به خط ثلث غليرضاى عباسى و مورخ به سال 1025 حاكى از آن است كه شاه عباس اين مسجد را از مال خالص خود بنا كرده و ثواب آن را به روح جدا اعظم خود شاه طهماسب اهدا نموده است.  در ذيل اين كتيبه به خط ثلث محمد رضا امامى، كتيبه ديگرى نصب شده كه به موجب آن مقام معمارى و مهندسى معمار مسجد شاه استاد على اكبر اصفهان و ناظر ساختمان محب على بيكالله تجليل شده است. مسجد شاه يكى از شاهكارهاى معمارى و كاشيكارى و حجارى ايران در قرن يازدهم هجرى است و آخرين سال تاريخى كه در مسجد ديده مى‏شود سال 1077 هجرى يعنى آخرين سال سلطنت شاه عباس دوم و 1078 هجرى يعنى اولين سال سلطنت شاه سليمان است و معلوم مى‏دارد كه اتمام تزيينات مسجد در دوره جانشينان شاه عباس كبير يعنى شاه صفى و شاه عباس دوم و شاه سليمان صورت گرفته است. كتيبه‏هاى مسجد شاهكار خطاطان معروف عهد صفويه مانند عليرضا عباسى و عبدالباقى تبريزى و محمد رضا امامى است. تزيينات عمده اين مسجد از كاشيهاى خشت هفت رنگ است. در مدرسه جنوب غربى مسجد قطعه سنگ ساده‏اى به شكل شاخص در محل معينى تعبيه شده است كه ظهر حقيقى اصفهان را در چهار فصل سال نشان مى‏دهد و محاسبه آن را شيخ بهائى دانشمند فقيه و رياضيدان معروف عهد شاه عباس انجام داده است. از نكات جالب در مسجد شاه انعكاس صورت در مركز گنبد بزرگ جنوبى است ارتفاع گنبد عظيم مسجد شاه 52 متر و ارتفاع مناره‏هاى داخل آن 48 متر و ارتفاه مناره‏هاى سردر آن ميدان نقش جهان 42 متر است. قطعات بزرگ سنگهاى مرمرى يكپارچه و سنگابهاى نفيس از ديدنيهاى جالب مسجد شاه است.

 اين مسجد كه ساختمان آن در سال 1020 هجرى قمرى آغاز و در سال 1025 به پايان رسيد و براى تزيين آماده شد، از مهمترين مساجد عصر صفويه و در ضلع جنوبى ميدان نقش جهان واقع است. تزيينات اين مسجد كه از سال 1025، زمان سلطنت شاه عباس اول، آغاز شد تا زمان سلطنت دو تن از جانشينان او (صفى و عباس دوم) نيز ادامه يافت. معمار اين بنا استاد على اكبر اصفهانى است كه نام او به عنوان مهندس و معمار در كتيبه سردرمسجد به خط ثلث آمده است.

 كتيبه سر در با شكوه مسجد به خط عليرضا عباسى خوشنويس نامدار عصر صفويه است كه تاريخ آن سال 1025 ذكر شده است.

 اسپرهاى طرفين در ورودى 8 لوحه با نوشته هايى مشكى بر زمينه فيزوه‏اى دارند كه در هر يك از اين اسپرها 4 لوحه كار گذاشته شده. در جلو خان سردر مسجد نيز كتيبه هايى با عبارات و اشعارى وجود دارد. تخت سنگ بزرگى نيز در ضلع غربى جلوخان هست كه از نوشته‏ هاى آن تنها بسم الله الرحمن الرحيم به جا ماند. كتيبه نماى خارجى سردر، خط ثلث سفيد بر زمينه كاشى خشت وجود دارد.

 اشعارى به خط نستعليق در اصلى مسجد را كه پوشش نقره و طلا دارد. زينت بخشيده است در اين اشعار سال اتمام و نصب در 1038 تا 1052 ذكر شده است. اشعار فوق الذكر 16 بيت است كه هشت بيت آن بر يك لنگه و هشت بيت ديگر بر لنگه ديگر آن به طور برجسته نقش بسته است. اين در، در ضلع جنوبى واقع است.

 كتيبه‏ هاى داخل مسجد را خوشنويسانى چون عبدالباقى تبريزى، محمد صالح اصفهانى محمد رضا امامى و محمد غنى نوشته‏اند كه از آن جمله‏اند: كتيبه ايوان بزرگ مسجد و اطراف محوطه زيرگنبد به خط عبدالباقى تبريزى كتيبه بالاى محراب مرمرى به خط محمد صالح اصفهان، كتيبه‏هاى چهلستون شرقى گنبد جنوبى به خط محمد رضا امامى و كتيبه داخل ايوان شمالى مسجد به خط عبدالباقى تبريزى.

 اين مسجد عظيم داراى دو شبستان قرينه در اضلاع شرقى و غربى صحن است. يكى از اين شبستانها (شبستان شرقى) بزرگتر اما ساده و بى تزيين است و ديگرى (شبستان غربى) كوچكتر است اما تزييناتى با كاشيهاى خشت هفت رنگ دارد و محراب آن نيز از زيباترين محرابهاى مساجد اصفهان است.

 در دو زاويه جنوب غربى و جنوب شرقى دو مدرسه به طور قرينه قرار دارد كه مدرسه زاويه جنوب شرقى را كه حجره‏هايى نيز براى سكونت طلاب دارد، مدرسه ناصرى و مدرسه زاويه جنوب غربى را سليمانيه مى‏نامند.

 ارتفاع ايوان بزرگ جنوبى مسجد 33 متر است و دو مناره در طرفين آن قرار گرفته‏اند كه ارتفاع هر يك از آنها 48 متر است. اين دو مناره با كاشى تزيين شده‏اند و نامهاى محمد و على به طور تكراراى به خط بنايى بر بدنه آنها نقش بسته است.

 گنبد بزرگ مسجد تزئينات جالبى از كاشيكارى دارد و نيز دارى كتيبه‏اى به خط ثلث سفيد بر زمينه كاشى خشت لاجوردى است.